Każdy kolejny rok to nowe zmiany w prawie. Nowelizacje czy zupełnie nowe regulacje są odpowiedzią na zachodzące procesy społeczne, zmiany gospodarcze czy nowe technologie. Dotyczą dużych podmiotów gospodarczych, osób prowadzących jednoosobową działalność, ale i każdego obywatela czy prawnika. Jakie zmiany prawne z 2025 roku są najistotniejsze?
10 najważniejszych zmian w prawie, które weszły w życie w 2025 roku
W 2025 roku pojawiło się wiele nowych regulacji, które wpływają na takie dziedziny prawa jak m.in. prawo karne czy gospodarcze. Które z nich są najważniejsze? Co warto o nich wiedzieć?
1. Nowe kody PKD 2025
1 stycznia 2025 r. weszły w życie nowe kody Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2025), które zastąpiły PKD 2007. Przedsiębiorcy nie muszą dokonywać zmian w kwalifikacji od razu – obowiązuje okres przejściowy do końca 2026 roku. Co jednak ważne, od 1 stycznia 2027 r., jeśli podmiot sam nie dokona aktualizacji, klasyfikacja zostanie zmieniona automatycznie. Choć pozornie jest to techniczna zmiana, może ona wpływać na kwestie rozliczeń, statystyki, a także kwalifikację do ulg czy programów wsparcia.
2. e-Doręczenia obowiązkowe dla firm
Obowiązek korzystania z e-Doręczeń dotyczy przedsiębiorców wpisanych do CEIDG i KRS. Dla firm z KRS termin przystąpienia do systemu minął 1 kwietnia 2025 r., natomiast podmioty z CEIDG mają czas do 1 października 2026 r. W jakim celu wprowadzono tę zmianę? System ma pełnić funkcję cyfrowej skrzynki do odbioru oficjalnej korespondencji od organów publicznych. Jej brak nie oznacza niedoręczenia – wiadomość uznaje się bowiem za doręczoną, nawet jeśli nikt jej nie otworzy.
3. Kasowy PIT
Kasowy PIT zmienia podejście do momentu powstania przychodu. Od 2025 roku mali przedsiębiorcy mogą rozliczać się w chwili realnego wpływu płatności, a nie wystawienia faktury. Rozwiązanie to dotyczy firm z rocznym przychodem do 1 000 000 zł i nie obejmuje wspólników spółek osobowych. Co jednak ważne, po dwóch latach od wystawienia faktury obowiązek podatkowy powstanie niezależnie od zapłaty.
4. VAT UE i procedura SME
Firmy działające na rynku unijnym zyskały nowe możliwości. Procedura SME pozwala korzystać ze zwolnienia z VAT w całej UE, o ile firma nie przekroczy progu 100 000 euro rocznego obrotu (dotyczy to przychodu z poprzedniego roku podatkowego) i spełnia warunki lokalne w krajach, w których działa. Rejestracja w systemie SME jest niezbędna, ale uproszczenie może znacząco ułatwić ekspansję zagraniczną małym firmom.
5. JPK CIT i wyższy limit ksiąg rachunkowych
Obowiązek składania JPK CIT objął największe podmioty – firmy z przychodem powyżej 50 000 000 euro oraz podatkowe grupy kapitałowe. Ministerstwo Finansów zakłada, że elektroniczna forma przesyłania danych usprawni wykrywanie nieprawidłowości i skróci czas kontroli. Równocześnie zwiększono próg przychodów zobowiązujący do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych – z 2 000 000 euro do 2 500 000 euro.
6. Renta wdowia
Od 2025 roku wdowy i wdowcy mogą łączyć świadczenia – np. emeryturę z rentą rodzinną. Ubezpieczeni mają wybór: 100% własnego świadczenia i 15% renty rodzinnej lub odwrotnie. Od 2027 r. drugi składnik wzrośnie do 25%. To ukłon w stronę osób starszych, które do tej pory były zmuszane do trudnych decyzji finansowych po śmierci małżonka.
7. Nowa płaca minimalna i stawka godzinowa
Płaca minimalna od stycznia 2025 r. wzrosła do 4 666 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa do 30,50 zł. Zmiana ta oddziałuje nie tylko na wynagrodzenia, ale też na wiele świadczeń powiązanych z płacą minimalną – m.in. składki, dodatki i zasiłki.
8. Wyższe składki ZUS dla przedsiębiorców
Składki ZUS w 2025 roku są wyższe niż rok wcześniej. Osoby prowadzące działalność zapłacą miesięcznie 1 773,96 zł, a bez składki chorobowej – 1 646,47 zł. Dla wielu mikroprzedsiębiorców to znaczące obciążenie, które trzeba uwzględnić przy kalkulacji opłacalności prowadzenia działalności.
9. Wigilia dniem ustawowo wolnym od pracy
24 grudnia oficjalnie dołączył do kalendarza dni wolnych od pracy. Pracodawcy muszą odpowiednio zorganizować grafik, uwzględniając nieobecność zatrudnionych osób tego dnia. Dla sektora handlu i usług to zmiana wymagająca wcześniejszego planowania w kontekście logistyki i zasobów.
10. AI Act i obowiązki związane ze sztuczną inteligencją w miejscu pracy
AI Act wchodzi w życie stopniowo, począwszy od 2024 roku, z pełnym wdrożeniem niektórych przepisów dopiero w 2026-2027 roku. Pracodawcy, którzy wdrażają rozwiązania AI, mają obowiązek zapewnić pracownikom szkolenia z zakresu ich obsługi i potencjalnych zagrożeń. To pierwszy krok w stronę uporządkowania prawnych ram wykorzystywania sztucznej inteligencji w środowisku zawodowym.
Początek 2025 roku obfitował w zmiany, które dotyczą przede wszystkim przedsiębiorców, ale nie tylko. 2 lutego br. w całej UE zaczął obowiązywać zakaz używania oraz wprowadzania na rynek szczególnie niebezpiecznych systemów AI, które spełniają kryteria praktyk zakazanych. Niezastosowanie się do przepisów rozdziału II AI Act może wiązać się z wysokimi karami administracyjnymi, których maksymalne progi zostały ustalone na 35 milionów euro lub 7% całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku. Warto zapoznać się wnikliwie z podstawami regulacji czy ich interpretacją. To ułatwi zrozumienie tego, jak przepisy działają w praktyce i jak wpływają na obowiązujący system prawny.
Uczysz się do egzaminu na aplikację prawniczą? Znajomość przepisów jest w tym przypadku podstawą. Jak szlifować wiedzę w tym zakresie? Sięgnij po testy prawnicze w formie wygodnej aplikacji i ucz się, kiedy chcesz.
Dodatkowo warto wiedzieć…
W 2025 roku w życie weszło też kilka innych zmian. Które z nich są najistotniejsze?
- W lutym 2025 r. zmieniono definicję zgwałcenia w Kodeksie karnym – teraz każde działanie seksualne bez zgody, nawet bez użycia przemocy, będzie penalizowane. To istotna zmiana w kontekście ochrony ofiar i praktyki sądowej.
- Nowelizacja ustawy o ochronie zabytków przewiduje nagrody dla osób, które zgodnie z prawem zgłoszą znalezienie zabytku archeologicznego. Będą one wynosiły nawet do 30-krotności średniego wynagrodzenia.
- Osoby pobierające rentę socjalną, całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnego funkcjonowania, będą otrzymywać od maja 2025 r. dodatek dopełniający w wysokości 2520 zł miesięcznie.
- Zmieniły się też zasady przyznawania świadczenia wspierającego. Od stycznia objęto nim kolejną grupę osób z umiarkowaną niepełnosprawnością – z ustaloną potrzebą wsparcia od 78 do 86 punktów. Nowe regulacje zapewniają większą dostępność pomocy finansowej dla osób z ograniczoną samodzielnością.
- Na przedsiębiorców nałożono obowiązek zapewnienia dostępności produktów i usług dla osób z tzw. szczególnymi potrzebami. Do końca czerwca 2025 r. producenci, dystrybutorzy i usługodawcy muszą dostosować m.in. terminale płatnicze, systemy operacyjne czy platformy e-commerce do wymogów ustawy.
- Z początkiem roku siedem miejscowości – m.in. Końskowola, Kobylnica i Sobków – zyskały status miasta. To wiąże się z nowymi obowiązkami administracyjnymi i zmianami w lokalnych strukturach.
Chcesz być prawnikiem? Musisz znać aktualne przepisy
Dla prawnika znajomość aktualnych regulacji prawnych to fundament profesjonalizmu, a dla tych, którzy przygotowują się do pełnienia tej funkcji – warunek zdania egzaminów czy funkcjonowania w środowisku naukowym. Z czego to wynika? Egzaminujący i klienci oczekują nie tylko wiedzy, ale szybkiej reakcji i precyzyjnych rekomendacji/ocen konkretnych kazusów. Biegłość w nowych przepisach to przewaga konkurencyjna – niezależnie, czy przygotowujesz się do aplikacji, czy prowadzisz własną praktykę. Warto więc szlifować tę umiejętność, sięgając np. po segregator aktów prawnych, w którym są zawarte aktualne regulacje.
Zmiany są nieodłącznym elementem systemu prawnego w Polsce i na całym świecie. Jeżeli chcesz być prawnikiem, musisz być z nimi na bieżąco – zarówno w kontekście nauki, jak i wykorzystania wiedzy w praktyce.