Czy prokurator może zostać sędzią? Warunki i wymagania A-Z

Czy prokurator może zostać sędzią? To pytanie zadaje sobie wielu prawników, którzy myślą o zmianie ścieżki kariery – i nie bez powodu. W polskim systemie prawnym takie przejście jest jak najbardziej możliwe, ale… nie dla każdego i nie od ręki. Choć prokurator i sędzia to zawody z tej samej prawniczej „półki”, to ich role w wymiarze sprawiedliwości różnią się diametralnie. Jedni oskarżają, drudzy orzekają – a między jednym a drugim stoi szereg wymagań, procedur i formalności.

Kariera w zawodach prawniczych to zresztą temat rzeka. Aplikacje, egzaminy, nominacje, opinie środowiskowe – brzmi znajomo? Każda z profesji ma swoją specyfikę i ścieżkę dojścia, ale są też punkty wspólne. No i właśnie w tych miejscach rodzi się pytanie: czy prokurator może płynnie wskoczyć w togę sędziowską?

W tym artykule rozkładamy temat na czynniki pierwsze. Sprawdzimy, co mówi prawo, jak wyglądają realne procedury i czy praktyka zawodowa prokuratora faktycznie pomaga w zostaniu sędzią. Jeśli zastanawiasz się nad takim krokiem albo po prostu chcesz wiedzieć, jak wygląda zaplecze tej zmiany – dobrze trafiłeś.

Dlaczego prokuratorzy chcą zostać sędziami?

Zmiana zawodu z prokuratora na sędziego to nie tylko kwestia formalnych wymagań czy spełniania kryteriów powołania na sędziego. To przede wszystkim decyzja, która wynika z bardzo konkretnych powodów zawodowych i osobistych. Wbrew pozorom, przejście z prokuratury do sądu nie jest aż tak rzadkim zjawiskiem, a prokuratorzy coraz częściej rozważają tę ścieżkę kariery jako sposób na większą autonomię, lepsze warunki pracy i stabilniejsze otoczenie zawodowe.

Większa niezależność i zmiana charakteru pracy

Na pierwszy plan wysuwa się kwestia niezależności. Choć formalnie zarówno sędzia, jak i prokurator są niezależni w podejmowaniu decyzji, to jednak praktyka wygląda różnie. Prokurator, działając w strukturze prokuratury, podlega hierarchii służbowej. Oznacza to, że jego działania i decyzje – w tym strategia procesowa, udział w śledztwach czy decyzje o umorzeniu postępowania – mogą być kontrolowane i oceniane przez przełożonych. A to, w zależności od układu instytucjonalnego, może prowadzić do nacisków i ograniczeń.

Z kolei sędzia orzeka w warunkach niezawisłości, chronionej nie tylko przez przepisy, ale i przez systemowe gwarancje określone w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych. Decyzje podejmowane na stanowisku sędziego sądu – czy to rejonowego, czy okręgowego – nie podlegają kontroli zwierzchników. Owszem, są poddawane ocenie merytorycznej w toku apelacji, ale nie ma tu zależności służbowej.

Dla wielu prawników, którzy wykonywali zawód prokuratora przez lata, taka zmiana to oddech. Zwłaszcza w czasach, gdy niezależność prokuratury bywa publicznie kwestionowana.

Inny poziom odpowiedzialności i autonomii

Choć zarówno prokurator, jak i sędzia ponoszą ogromną odpowiedzialność, to jest ona zupełnie innego rodzaju. Prokurator działa w interesie publicznym – przygotowuje zarzuty, prowadzi postępowania przygotowawcze, występuje jako oskarżyciel publiczny. W praktyce wiąże się to z dużą presją na „skuteczność”, czyli na to, by sprawy kończyły się aktami oskarżenia i skazaniami.

Tymczasem sędzia ma inny cel – jego rolą jest bezstronne rozstrzyganie sporu. Niezależnie od tego, czy oskarżony zostanie uniewinniony, czy skazany – sędzia odpowiada za to, by wyrok był sprawiedliwy, zgodny z prawem i oparty na dowodach.

Ta różnica ma ogromne znaczenie. Prokuratorzy często funkcjonują w realiach, gdzie ocena ich pracy zależy od statystyk, opinii przełożonych czy wydajności. W sądownictwie liczy się raczej jakość orzeczeń i przestrzeganie procedury. Wielu kandydatów na stanowisko sędziego sądu widzi w tym szansę na większą autonomię i mniejszą presję organizacyjną.

Lepsze warunki pracy, stabilność i prestiż

Nie można też pominąć porównania warunków pracy i wynagrodzenia. Choć zasadnicze stawki dla prokuratorów i sędziów – np. na szczeblu sądu rejonowego – są zbliżone, to jednak stanowisko sędziego daje więcej stabilności. Wynagrodzenia są niezależne od ocen przełożonych, a urząd sędziego objęty jest dodatkowymi gwarancjami – w tym immunitetem formalno-materialnym, zakazem przeniesienia bez zgody oraz ochroną przed odwołaniem.

Do tego dochodzi aspekt społecznego prestiżu. W badaniach opinii publicznej sędziowie od lat zajmują czołowe miejsca w rankingu zaufania do zawodów prawniczych – wyprzedzając zarówno adwokatów, jak i prokuratorów. Praca na stanowisku sędziego sądu powszechnego to symbol niezależności, merytorycznej wiedzy i odpowiedzialności. Nie bez powodu wielu prokuratorów z wieloletnim okresem pracy na stanowisku prokuratora postrzega tę drogę jako naturalny etap zawodowego rozwoju.

Czy prokurator może zostać sędzią? Podstawy prawne i ogólne zasady

Jeszcze kilka lat temu ścieżka kariery prokuratora i sędziego wyglądała zupełnie inaczej. Mimo że oba zawody są częścią wymiaru sprawiedliwości i wymagają niemal identycznego przygotowania akademickiego (np. studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra), to droga do objęcia stanowiska sędziego sądu była dla prokuratora znacznie bardziej wyboista. Zmieniło się to po nowelizacji ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, która znacząco uprościła przejście z prokuratury do sądu, otwierając nowy rozdział w karierze wielu prawników.

Prawo o ustroju sądów powszechnych jako fundament

Podstawą prawną odpowiedzi na pytanie, czy prokurator może zostać sędzią, są dziś przepisy zawarte w art. 63 § 1a oraz art. 64 § 1a ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. To właśnie te zapisy regulują sytuację, w której powołany sędzia sądu może wcześniej zajmować stanowisko prokuratora – o ile spełnia on konkretne wymogi.

Co dokładnie mówią przepisy?

• Prokurator, który posiada co najmniej czteroletni okres pracy na stanowisku, może ubiegać się o stanowisko sędziego sądu okręgowego.
• Prokurator z dziesięcioletnim stażem pracy w zawodzie może z kolei starać się o urząd sędziego sądu apelacyjnego.

Dzięki tym zapisom, zmiana zawodu z prokuratora na sędziego nie wymaga już ukończenia odrębnej aplikacji sędziowskiej ani zdawania dodatkowego egzaminu – wystarczy egzamin prokuratorski oraz spełnienie kryteriów doświadczenia i formalnych warunków.

Wymagania formalne dla prokuratora kandydującego na sędziego

Sam fakt, że ktoś wykonywał zawód prokuratora, nie oznacza jeszcze automatycznej drogi do powołania. Kandydat musi spełnić szereg wymagań określonych w art. 61 ustawy oraz aktach wykonawczych. Co dokładnie wchodzi w grę?

1. Obywatelstwo i pełnia praw publicznych

• Kandydat musi być obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej.
• Musi korzystać z pełni praw publicznych oraz cywilnych.

2. Staż pracy

• Co najmniej 3-letni okres pracy na stanowisku prokuratora (w okresie ostatnich 5 lat) – dla stanowiska sędziego sądu rejonowego.
• Minimum 10 lat doświadczenia – jeśli chodzi o stanowisko sędziego sądu apelacyjnego.

3. Wiek

• Minimalny wiek to 29 lat dla sądu rejonowego.
• W przypadku sądów wyższej instancji (okręgowego i apelacyjnego) ustawodawca nie wskazuje górnej granicy, ale liczy się długość i jakość doświadczenia zawodowego.

4. Niekaralność

• Kandydat nie może być prawomocnie skazany za przestępstwo umyślne ani przestępstwo skarbowe.

5. Zdolność do pełnienia urzędu

• Wymagane jest zaświadczenie lekarskie, które potwierdza brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zawodu sędziego.

6. Egzamin

• Prokuratorzy, którzy już wcześniej zdali egzamin prokuratorski, nie muszą ponownie przystępować do egzaminu sędziowskiego. Ich kwalifikacje uznaje się za równoważne, o ile spełniają pozostałe wymogi formalne.

Czy prokurator może awansować na sędziego?

Awans czy zmiana zawodu? Jak rozumieć przejście z prokuratora na sędziego

Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że prokurator a sędzia to zawody równorzędne – oba prestiżowe, wymagające wysokich kwalifikacji i odpowiedzialności. Ale w strukturze wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonują one jako odrębne gałęzie, każda ze swoją hierarchią. Dlatego awans prokuratora na sędziego to nie tylko przejście „w bok” – to faktyczna zmiana profesji, wymagająca nowego powołania na stanowisko i spełnienia wymagań określonych w ustawie.

W praktyce oznacza to tyle, że osoba, która wykonywała zawód prokuratora, może zostać sędzią, o ile spełni wymogi wobec kandydata na stanowisko sędziego określone m.in. w Prawie o ustroju sądów powszechnych. Co ważne – nie jest to już „wejście od zera”, jak w przypadku świeżo upieczonego aplikanta. Dla wielu doświadczonych prawników to szansa na kontynuację kariery w nowej roli, z innym zakresem odpowiedzialności i większą niezależnością.

Co mówią liczby? Praktyczne przykłady i statystyki

Choć przepisy dopuszczają powołanie prokuratora również na stanowisko sędziego, w praktyce takie przypadki są nadal stosunkowo rzadkie.

🔹 Statystyki Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka z lat 2018–2023 wskazują, że spośród ponad 2200 osób powołanych na stanowiska sędziowskie wszystkich szczebli:

• 4 osoby to byli prokuratorzy, którzy trafili do sądu okręgowego,
• tylko 1 prokurator został powołany do sądu apelacyjnego.

To pokazuje, że chociaż ścieżka kariery prokuratora może prowadzić do zawodu sędziego, nie jest to dominujący trend.

🔹 Zidentyfikowano też kilka przypadków szybkich awansów, które budzą kontrowersje. Przykładowo:

• jedna osoba przeszła w ciągu 4 lat ze stanowiska prokuratora rejonowego na sędziego sądu okręgowego,
• w 16 przypadkach sędziowie otrzymali dwa awanse w ciągu zaledwie 2–3 lat, w tym 13 osób przeszło z sądu rejonowego do apelacyjnego.

🔹 W raporcie Lex Super Omnia opisano przykład prokuratora Michała Walendzika, który szybko awansował w ramach prokuratury – od rejonowej do Prokuratury Krajowej – a jego kariera wskazywała potencjalnie na możliwość dalszego rozwoju w kierunku sądownictwa.

Zmiany w przepisach – awans bez awansu poziomego

Warto wspomnieć, że jeszcze przed rokiem 2008 istniała możliwość tzw. awansu poziomego, czyli uzyskania wyższego tytułu bez zmiany charakteru obowiązków. Ustawodawca zrezygnował jednak z tego rozwiązania – dziś awans oznacza rzeczywistą zmianę stanowiska, często połączoną z przejściem do innej grupy zawodowej (np. z prokuratury do sądownictwa).

Oznacza to, że kandydat nie tylko zmienia nazwę stanowiska, ale również swoje miejsce w strukturze, zakres odpowiedzialności oraz charakter pracy. W praktyce awans taki może oznaczać też zmianę instytucji – z prokuratury do sądu powszechnego, wojskowego lub administracyjnego, o ile spełnia wymagania na stanowisku sędziego sądu.

Warunki, które musi spełnić prokurator, aby zostać sędzią

Choć prokurator a sędzia to dwa różne zawody prawnicze, w ostatnich latach ścieżka kariery prokuratora coraz częściej prowadzi do sądu. Możliwość przejścia z prokuratury do sądownictwa została uregulowana przepisami ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, które jasno określają, kto może zostać sędzią i na jakich warunkach. Ale uwaga – samo doświadczenie to za mało. Kandydat musi spełnić konkretne wymagania formalne i przejść przez wieloetapową procedurę.

W tej sekcji rozkładamy wszystko na czynniki pierwsze: od warunków prawnych, przez wymagany staż pracy, aż po to, jak w praktyce doświadczenie prokuratora wpływa na nominację na stanowisko sędziowskie.

Wymagania formalne dla prokuratora kandydującego na sędziego

Aby prokurator mógł ubiegać się o stanowisko sędziego sądu powszechnego, musi spełniać ściśle określone kryteria. Są one zawarte przede wszystkim w art. 61 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, a także w aktach wykonawczych. Co dokładnie znajduje się na liście?

Obywatelstwo i niekaralność

• Kandydat musi posiadać obywatelstwo Rzeczypospolitej Polskiej.
• Nie może być skazany prawomocnie za przestępstwo umyślne ani skarbowe.
• Musi korzystać z pełni praw cywilnych i publicznych.

Nieskazitelny charakter

• Ocena dotyczy nie tylko karalności, ale też opinii środowiskowej i etyki zawodowej.
• Kandydat musi wykazać się nienaganną postawą i etyką w dotychczasowej pracy.

Wykształcenie prawnicze

• Wymagane jest ukończenie studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej (lub uznanych studiów zagranicznych) i uzyskanie tytułu magistra prawa.

Zdolność zdrowotna

• Kandydat musi dostarczyć zaświadczenie lekarskie, że stan zdrowia pozwala na pełnienie funkcji sędziego.

Egzamin zawodowy

• Prokuratorzy muszą mieć złożony egzamin prokuratorski lub sędziowski. Nie muszą jednak odbywać aplikacji sędziowskiej, co istotnie skraca ścieżkę dojścia do zawodu.

Wiek

• Minimalny wiek w dniu powołania na stanowisko sędziego sądu rejonowego to 29 lat.

Dokumentacja i ocena kwalifikacji

• Kandydat musi przedstawić:
  • dyplom ukończenia studiów,
  • informację z Krajowego Rejestru Karnego,
  • życiorys zawodowy,
  • opinię służbową,
  • zaświadczenie lekarskie,
  • kwestionariusz osobowy.
• Oceny kwalifikacji kandydata dokonuje Krajowa Rada Sądownictwa, która analizuje m.in. liczbę prowadzonych spraw, ich rodzaj, skuteczność i terminowość działań.

Ile lat musi pracować prokurator, żeby móc ubiegać się o stanowisko sędziego?

Wymagany staż pracy na stanowisku prokuratora zależy od tego, do którego sądu kandydat aplikuje:

Staż liczony jest od dnia powołania na stanowisko prokuratora, a nie od rozpoczęcia pracy w prokuraturze w ogóle. Wszystko musi być udokumentowane i aktualne na dzień zgłoszenia na wolne stanowisko sędziowskie.

Czy doświadczenie prokuratora liczy się przy nominacji na sędziego?

Krótko mówiąc – tak, i to bardzo. W praktyce zawodowej prokuratorzy zdobywają kompetencje, które są nie tylko przydatne, ale wręcz cenione w pracy sędziego. Przede wszystkim:

• Znają procedury sądowe, bo codziennie w nich uczestniczą – zarówno karne, jak i cywilne.
• Prowadzą postępowania przygotowawcze, przygotowują zarzuty, analizują dowody – wszystko to wymaga analitycznego myślenia, precyzji i znajomości prawa.
• Regularnie występują przed sądami, co daje im obycie sali sądowej i świadomość realiów pracy sędziego.
• Często współpracują z sądami różnych szczebli, co buduje ich orientację instytucjonalną i procedurę od środka.

Czy doświadczenie jako prokurator pomaga w zostaniu sędzią?

Zdecydowanie tak. Praktyka pokazuje, że osoby z doświadczeniem na stanowisku prokuratora są postrzegane przez KRS i środowisko sędziowskie jako dobrze przygotowani kandydaci. W wielu przypadkach konkurują skutecznie z adwokatami, radcami prawnymi czy osobami posiadającymi stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych.

Co więcej – Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje wprost, że doświadczenie prokuratorskie może zastąpić aplikację sędziowską, jeśli kandydat spełnia inne wymagania określone w ustawie. To ogromna przewaga.

Czy aplikacja prokuratorska wystarcza, by zostać sędzią?

Jednym z częstszych pytań, jakie pojawiają się wśród prawników rozważających zmianę zawodu z prokuratora na sędziego, jest to, czy konieczne jest ukończenie aplikacji sędziowskiej. Odpowiedź może zaskoczyć: nie, nie jest to wymagane. W polskim systemie prawnym prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje różne ścieżki dojścia do zawodu sędziego, a aplikacja prokuratorska jest jedną z nich.

Jeśli więc zastanawiasz się, czy prokurator może zostać sędzią bez aplikacji sędziowskiej – już na wstępie możemy powiedzieć: tak, może, o ile spełni określone wymagania na sędziego i posiada odpowiedni staż pracy na stanowisku prokuratora.

Czy prokurator musi ukończyć aplikację sędziowską, żeby zostać sędzią?

Nie musi. Ustawodawca przewidział kilka alternatywnych ścieżek dojścia do urzędu sędziego sądu. Zgodnie z przepisami, aplikacja sędziowska to tylko jedna z możliwych dróg. Inne to m.in.:

• aplikacja prokuratorska zakończona egzaminem prokuratorskim,
• wykonywanie zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza,
• posiadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk prawnych,
• pełnienie funkcji np. radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Zatem prokurator z odpowiednim stażem nie musi ponownie przechodzić przez proces aplikacyjny – jego kwalifikacje zawodowe są uznawane w procedurze powołania.

Różnice między aplikacją prokuratorską a sędziowską

Choć aplikacja prokuratorska i sędziowska mają podobną strukturę i odbywają się w ramach Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, to jednak różnią się profilem kształcenia. Oto najważniejsze różnice:

Obie trwają po 36 miesięcy, obejmują szkolenie teoretyczne i praktyki sądowe, i kończą się egzaminem zawodowym. Różnice w podejściu wynikają z innego charakteru obowiązków: sędzia rozstrzyga spór, a prokurator – oskarża w imieniu państwa.

Czy prokurator może zostać sędzią bez aplikacji sędziowskiej?

Tak, i to na mocy obowiązujących przepisów. Prawo o ustroju sądów powszechnych umożliwia powołanie prokuratora również na stanowisko sędziego, bez konieczności ukończenia aplikacji sędziowskiej. Kluczowe jest:

• ukończenie aplikacji prokuratorskiej,
• zdany egzamin prokuratorski,
• odpowiedni okres pracy na stanowisku prokuratora,
• spełnienie ogólnych wymagań określonych dla kandydatów na sędziów (wiek, obywatelstwo, niekaralność, stan zdrowia).

Co więcej, kryteria powołania na sędziego są identyczne niezależnie od ścieżki – a doświadczenie zdobyte w prokuraturze jest uznawane za równoważne z doświadczeniem aplikanta sędziowskiego.

Czy prokurator musi zdawać egzamin sędziowski?

Nie, nie musi. Egzamin sędziowski nie jest wymagany od osób, które zdały egzamin prokuratorski i posiadają wymagany staż pracy. To jeden z największych atutów tej ścieżki – brak konieczności ponownego podejścia do egzaminów zawodowych.

Egzamin prokuratorski a egzamin sędziowski – czym się różnią?

Oba egzaminy mają wiele wspólnego – są organizowane przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, obejmują część pisemną i ustną, a ich zakres tematyczny obejmuje:

• prawo karne,
• prawo cywilne,
• prawo administracyjne,
• zagadnienia ustrojowe.

Główne różnice:

W praktyce oznacza to, że egzamin prokuratorski kształtuje inne kompetencje niż sędziowski – ale oba są równorzędne pod względem formalnym.

Zwolnienia i uznanie egzaminu prokuratorskiego

To, co dla wielu jest kluczowe: prokurator nie musi zdawać egzaminu sędziowskiego, ponieważ egzamin prokuratorski jest uznawany za równoważny. Podstawy prawne tego rozwiązania zawarte są w przepisach wykonawczych do ustawy o ustroju sądów powszechnych.

W procedurze powołania:

• Krajowa Rada Sądownictwa przyjmuje egzamin prokuratorski jako pełnoprawne potwierdzenie kwalifikacji,
• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, który dokonuje powołania, nie wymaga dodatkowego egzaminu, jeśli kandydat spełnia inne wymogi formalne.

Procedura przejścia z prokuratury do sądu – krok po kroku

Zmiana zawodu z prokuratora na sędziego nie dzieje się z dnia na dzień. Choć w teorii prokurator może zostać sędzią, w praktyce wymaga to przejścia przez jasno określoną, wieloetapową procedurę nominacyjną. Proces ten opiera się na przepisach Konstytucji RP oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i angażuje dwa kluczowe podmioty: Krajową Radę Sądownictwa oraz Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wygląda procedura przejścia z prokuratury do sądu?

Zanim prokurator z rejonu, okręgu czy prokuratury krajowej trafi do sądu powszechnego, musi najpierw zgłosić swoją kandydaturę na wolne stanowisko sędziowskie. Oto jak wygląda ta procedura:

1. Zgłoszenie kandydatury

Pierwszym krokiem jest aplikacja do konkursu ogłaszanego przez KRS. Kandydat – w tym przypadku prokurator – musi wypełnić wniosek w systemie e-nominacje i załączyć wymagane dokumenty, o których niżej.

2. Opiniowanie przez prezesa sądu

Prezes sądu, do którego zgłosił się kandydat, wydaje opinię na jego temat. W przypadku pierwszego powołania na stanowisko sędziego sądu rejonowego, prezes zasięga również opinii komendanta wojewódzkiego lub stołecznego Policji. Następnie komplet dokumentów trafia do Krajowej Rady Sądownictwa.

3. Rozpatrzenie przez Krajową Radę Sądownictwa

KRS analizuje, czy kandydat spełnia wymogi wobec kandydata na stanowisko sędziego, w tym:

• przebieg kariery zawodowej (np. okres pracy na stanowisku prokuratora),
• kwalifikacje,
• dorobek,
• opinie przełożonych.

Jeśli kandydat otrzyma bezwzględną większość głosów członków Rady, jego wniosek zostaje zaopiniowany pozytywnie.

4. Wniosek trafia do Prezydenta RP

Zgodnie z art. 179 Konstytucji RP, tylko Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo powołać sędziego. Rekomendacja KRS jest warunkiem niezbędnym, ale ostateczna decyzja należy wyłącznie do głowy państwa.

5. Akt powołania i objęcie stanowiska

Po pozytywnej decyzji Prezydenta RP następuje oficjalne powołanie na urząd sędziego. Prokurator zostaje sędzią i może rozpocząć orzekanie w sądzie, do którego został powołany.

Jakie dokumenty musi złożyć prokurator ubiegający się o stanowisko sędziego?

Kompletny zestaw dokumentów jest absolutną podstawą. Bez niego nawet najlepszy kandydat nie przejdzie procedury. Co powinno znaleźć się w dokumentacji?

Dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe

• Dyplom ukończenia studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej (lub ich zagraniczny odpowiednik uznany w Polsce),
• Zaświadczenie o zdanym egzaminie prokuratorskim lub sędziowskim,
• Dokument potwierdzający ukończenie aplikacji prokuratorskiej (jeśli dotyczy).

Dokumenty związane z przebiegiem kariery

• Kwestionariusz osobowy,
• Własnoręcznie podpisany życiorys,
• Opinia przełożonego (np. prokuratora okręgowego),
• Świadectwa pracy lub potwierdzenia zatrudnienia.

Dokumenty potwierdzające spełnienie wymogów formalnych

• Informacja z Krajowego Rejestru Karnego,
• Zaświadczenie lekarskie (od lekarza medycyny pracy),
• Zaświadczenie psychologiczne.

Oświadczenia kandydata

• Oświadczenie o obywatelstwie polskim,
• Oświadczenie o korzystaniu z pełni praw obywatelskich,
• Oświadczenie o niekaralności,
• Zgoda na przetwarzanie danych osobowych,
• Oświadczenie o braku toczących się postępowań karnych lub dyscyplinarnych.

Dodatkowe dokumenty (opcjonalnie)

• Zaświadczenia z kursów doskonalenia zawodowego,
• Dokumenty potwierdzające wykonywanie zawodu adwokata, radcy prawnego lub asesora (jeśli dotyczy).

Kto decyduje o powołaniu prokuratora na sędziego?

Procedura powołania to współdziałanie dwóch organów konstytucyjnych: Krajowej Rady Sądownictwa i Prezydenta RP.

🔹 Rola Krajowej Rady Sądownictwa (KRS)

• Przeprowadza konkurs na wolne stanowisko sędziowskie,
• Ocena obejmuje m.in. okres pracy na stanowisku prokuratora, dorobek zawodowy, opinie przełożonych,
• Wniosek o powołanie może zostać przesłany do Prezydenta RP tylko po uzyskaniu bezwzględnej większości głosów członków Rady.

🔹 Rola Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

• Powołanie sędziego to wyłączna prerogatywa Prezydenta (art. 179 Konstytucji RP),
• Prezydent nie ma obowiązku powołać kandydata, nawet jeśli uzyskał pozytywną opinię KRS,
• Akt powołania jest decyzją ostateczną i nieweryfikowalną przez inne organy.

Jak wygląda ścieżka kariery od prokuratora do sędziego?

Czy prokurator może zostać sędzią? Jak najbardziej – ale droga do tego celu to nie sprint, tylko maraton z wieloma przystankami po drodze. Choć ścieżka kariery prokuratora, który postanawia zostać sędzią, jest jasno opisana w przepisach, to w praktyce oznacza sporo wysiłku, cierpliwości i spełnienia ścisłych kryteriów powołania na sędziego. Zobaczmy, jak wygląda ten proces krok po kroku i jakie mogą się pojawić przeszkody.

Typowe etapy kariery – od prokuratora do sędziego

Ścieżka zawodowa prowadząca z prokuratury do stanowiska sędziego sądu powszechnego obejmuje kilka kluczowych etapów, które z reguły układają się w następującą kolejność:

1. Studia prawnicze

Pierwszym krokiem jest ukończenie studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej (lub ich zagranicznego odpowiednika uznanego w Polsce). Trwają 5 lat i kończą się uzyskaniem tytułu magistra prawa. Studenci zdobywają wiedzę z zakresu prawa karnego, cywilnego, administracyjnego i konstytucyjnego – czyli wszystkiego, co później przyda się zarówno w prokuraturze, jak i w sądzie.

2. Aplikacja prokuratorska

Po studiach przyszły prokurator zdaje egzamin wstępny do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury i rozpoczyna 36-miesięczną aplikację prokuratorską. Program obejmuje zajęcia teoretyczne, praktyki w sądach i jednostkach prokuratury oraz kończy się egzaminem prokuratorskim. Ustawodawca uznaje ten egzamin za równorzędny z egzaminem sędziowskim w kontekście wymagań na stanowisku sędziego.

3. Praca w prokuraturze

Po zdaniu egzaminu aplikant zostaje najpierw asesorem, a po pozytywnej ocenie pracy – prokuratorem. To właśnie okres pracy na stanowisku prokuratora odgrywa kluczową rolę przy późniejszym ubieganiu się o urząd sędziego. Przepisy mówią jasno:

• 3 lata – wymagane minimum dla kandydatów na sędziego sądu rejonowego,
• 4 lata – dla kandydatów na sędziego sądu okręgowego,
• 10 lat – dla sędziego sądu apelacyjnego.

4. Zgłoszenie kandydatury do KRS

Gdy prokurator uzna, że spełnia wymagania określone w prawie o ustroju sądów powszechnych, może zgłosić się do konkursu na wolne stanowisko sędziowskie. Musi złożyć pełną dokumentację (dyplomy, opinie przełożonych, zaświadczenia o niekaralności i stanie zdrowia) oraz przejść etap opiniowania przez prezesa sądu.

5. Ocena przez KRS i decyzja Prezydenta RP

Następnie kandydatura trafia do Krajowej Rady Sądownictwa, która ocenia m.in. kwalifikacje, doświadczenie zawodowe oraz nieskazitelny charakter. Po uzyskaniu pozytywnej rekomendacji, wniosek trafia do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, który powołuje kandydata na urząd sędziego. I dopiero wtedy – oficjalnie – prokurator zostaje sędzią.

Czy prokurator może zostać sędzią w różnych rodzajach sądów?

Kiedy mówimy o przejściu z prokuratury do sądu, warto zadać sobie jedno pytanie: czy prokurator może zostać sędzią tylko w sądzie rejonowym, czy także na wyższych szczeblach sądownictwa? Odpowiedź brzmi: tak, może – ale wszystko zależy od spełnienia konkretnych kryteriów powołania na sędziego, określonych w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych. Sprawdźmy, jak to wygląda w praktyce – krok po kroku, sąd po sądzie.

1. Sędzia sądu rejonowego – pierwszy szczebel sądownictwa

Czy prokurator może zostać sędzią sądu rejonowego? Zdecydowanie tak. To najczęstsza ścieżka dla osób, które rozpoczynają przygodę z orzekaniem po pracy w prokuraturze. Kandydat musi jednak spełnić określone warunki.

Wymagania formalne:

• Staż pracy: minimum 3-letni okres pracy na stanowisku prokuratora (liczony w ciągu ostatnich 5 lat przed złożeniem wniosku),
• Wykształcenie: ukończone studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i tytuł magistra prawa,
• Egzamin zawodowy: zdany egzamin prokuratorski lub sędziowski,
• Charakter i niekaralność: kandydat musi być nieskazitelnego charakteru, posiadać pełnię praw publicznych i nie być skazanym za przestępstwo,
• Wiek: ukończone co najmniej 29 lat w dniu powołania.

Podsumowując: dla prokuratorów z kilkuletnim doświadczeniem, stanowisko sędziego sądu rejonowego to naturalny pierwszy krok w stronę nowej ścieżki zawodowej.

2. Sędzia sądu okręgowego – szczebel wyżej

Czy prokurator może zostać sędzią sądu okręgowego? Tak, ale wymagania są wyższe niż w przypadku sądu rejonowego.

Warunki podstawowe:

• Staż pracy: co najmniej 4-letni okres pracy na stanowisku prokuratora lub sędziego,
• Uznanie doświadczenia zawodowego: alternatywnie, mogą zostać powołani kandydaci, którzy wykonywali inny zawód prawniczy (np. adwokat, radca prawny, notariusz) przez minimum 6 lat – doświadczenie prokuratorskie również mieści się w tym katalogu,
• Pozostałe wymogi: identyczne jak przy niższym szczeblu – obywatelstwo polskie, nieskazitelny charakter, zdany egzamin zawodowy, odpowiednie zdrowie.

Zgodnie z ustawą Prawo o ustroju sądów powszechnych, sądu okręgowego może być powołany również prokurator, który spełnia wymagania określone dla tego szczebla.

3. Sędzia sądu apelacyjnego – tylko dla doświadczonych

Jeśli pytasz, czy prokurator może zostać sędzią sądu apelacyjnego, to odpowiedź brzmi: tak – pod warunkiem solidnego doświadczenia zawodowego.

Kandydat na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego musi:

• Wykazać się co najmniej 10-letnim okresem pracy na stanowisku prokuratora lub sędziego,
• Spełniać inne kryteria formalne, jak w przypadku sądów niższego szczebla.

To poziom, który wymaga już utrwalonej pozycji zawodowej, wysokich kompetencji, a często również dobrej opinii środowiska sądowego lub akademickiego. W praktyce do sądów apelacyjnych powoływani są prokuratorzy o wieloletnim doświadczeniu, niekiedy z dorobkiem naukowym (np. stopniem doktora habilitowanego nauk prawnych).

4. Sędzia Sądu Najwyższego – czy to możliwe?

A jak wygląda sytuacja na samym szczycie? Czy prokurator może zostać sędzią Sądu Najwyższego?

Choć ustawa nie wskazuje tego wprost, praktyka pokazuje, że tak – ale to rzadkość. Kandydat musi:

• Posiadać wybitne kwalifikacje zawodowe i wieloletni staż w wymiarze sprawiedliwości (najczęściej jako sędzia apelacyjny, ale niekiedy również jako prokurator),
• Cieszyć się autorytetem w środowisku prawniczym,
• Zdać egzamin zawodowy i zostać rekomendowany przez Krajową Radę Sądownictwa.

Choć awans prokuratora do Sądu Najwyższego jest możliwy, to wymaga wyjątkowych osiągnięć, a często także wsparcia politycznego lub akademickiego.

Czy prokuratorzy są traktowani priorytetowo w powołaniach sędziowskich?

Pytanie, czy prokurator może zostać sędzią, już dawno przestało być wyłącznie teoretyczne. W praktyce coraz więcej prokuratorów ubiega się o wolne stanowiska sędziowskie. Ale czy mają w tym procesie przewagę nad innymi kandydatami? Jak wygląda procedura oceny? Czy Krajowa Rada Sądownictwa rzeczywiście traktuje ich priorytetowo? Sprawdźmy to na konkretnych przykładach i danych.

Praktyka nominacji i kryteria oceny kandydatów

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, każdy kandydat na urząd sędziego – niezależnie od tego, czy jest prokuratorem, adwokatem, radcą prawnym czy akademikiem – musi spełniać te same wymagania formalne, takie jak: niekaralność, nieskazitelny charakter, odpowiedni staż pracy i zdany egzamin zawodowy.

W praktyce jednak ocena przez KRS uwzględnia także szereg kryteriów dodatkowych:

• Doświadczenie zawodowe, czyli liczba i rodzaj prowadzonych spraw, efektywność i złożoność postępowań.
• Dorobek naukowy, jeśli kandydat może się nim wykazać.
• Opinia środowiskowa – oceny przełożonych, a czasem też opinie zgromadzenia ogólnego sędziów.
• Umiejętności interpersonalne i organizacyjne – kultura osobista, niezależność myślenia, odporność na stres.

Według raportu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, w latach 2018–2023 aż 34% nominowanych sędziów to osoby z innych zawodów prawniczych – w tym właśnie prokuratorzy.

Czy prokuratorzy mają przewagę nad innymi kandydatami?

Z formalnego punktu widzenia – nie. Ustawodawca nie przyznaje prokuratorom żadnego statusu uprzywilejowanego. Ale rzeczywistość bywa inna.

Dlaczego prokuratorzy bywają faworyzowani?

• Nie muszą kończyć aplikacji sędziowskiej, co automatycznie daje im przewagę nad osobami, które nie przeszły żadnej aplikacji, np. niektórymi akademikami.
• Znają realia sali sądowej – prowadzą postępowania, występują przed sądami, umieją ocenić materiał dowodowy.
• Zaliczyli egzamin prokuratorski, który zgodnie z przepisami jest uznawany za równorzędny z egzaminem sędziowskim.
• Niektórzy byli powoływani mimo kontrowersji – dotyczy to głównie prokuratorów związanych z Ministerstwem Sprawiedliwości lub kojarzonych politycznie.

Jednak równolegle pojawiają się przykłady odwrotne – kandydaci z dużym doświadczeniem, np. adwokaci lub radcy prawni z wyższymi ocenami, bywali pomijani w nominacjach bez klarownego uzasadnienia. To rodzi pytania o transparentność decyzji KRS.

Decyzje KRS i ich uzasadnienie – teoria kontra praktyka

Zgodnie z Konstytucją RP (art. 179), powołania sędziów dokonuje Prezydent RP na wniosek KRS. Teoretycznie wszystko powinno być oparte na rzetelnej analizie kwalifikacji. W praktyce jednak wiele zależy od wewnętrznych ustaleń Rady oraz jej składu.

Co pokazują raporty i analizy?

• Po reformie KRS w 2018 roku, pojawiły się zarzuty upolitycznienia – niektóre powołania były oceniane jako efekty politycznego wsparcia, a nie merytorycznych kwalifikacji.
• Sąd Apelacyjny w Warszawie w swoich uzasadnieniach wskazywał, że KRS pomijała opinię zgromadzeń sędziów apelacyjnych, które negatywnie oceniały kandydatów – w tym także prokuratorów.
• Doświadczenie prokuratorskie jest często wskazywane w uzasadnieniach decyzji jako główny atut, ale inne aspekty – jak niezależność, etyka, dorobek naukowy – bywają pomijane lub oceniane pobieżnie.

W efekcie kryteria powołania na sędziego, choć opisane w przepisach, nie zawsze są stosowane w sposób przejrzysty i jednolity.

Czym różni się praca prokuratora od pracy sędziego?

Choć zarówno prokurator, jak i sędzia pełnią kluczowe role w wymiarze sprawiedliwości, ich codzienna praca, odpowiedzialność i pozycja w systemie prawnym znacząco się różnią. Wiele osób zastanawia się, czy prokurator może zostać sędzią, jednak zanim dojdzie do zmiany zawodu z prokuratora na sędziego, warto zrozumieć, na czym polegają realne różnice między tymi funkcjami.

1. Pozycja ustrojowa i niezależność

• Prokurator jest częścią władzy wykonawczej i działa w strukturze hierarchicznej. W Polsce funkcję Prokuratora Generalnego pełni jednocześnie Minister Sprawiedliwości, co oznacza, że prokuratura jest bezpośrednio powiązana z rządem. Prokuratorzy podlegają przełożonym i mogą być rozliczani z efektywności, co wpływa na ich awanse i przeniesienia.
• Sędzia, zgodnie z Konstytucją RP, jest funkcjonariuszem niezawisłym i niezależnym od innych władz. Nie podlega przełożonym, nie może być przeniesiony bez swojej zgody, a jego decyzje są podejmowane w pełnej autonomii. Niezależność sędziego jest jednym z filarów prawo o ustroju sądów powszechnych.

2. Rola w procesie sądowym

• Prokurator pełni funkcję oskarżyciela publicznego. Oznacza to, że prowadzi postępowanie przygotowawcze, gromadzi dowody i wnosi akt oskarżenia do sądu. W trakcie rozprawy reprezentuje interes społeczny i dąży do udowodnienia winy oskarżonego. Działa aktywnie po jednej stronie sporu.
• Sędzia to arbiter, który nie staje po żadnej ze stron. Jego zadaniem jest bezstronne rozpatrzenie sprawy, ocena dowodów przedstawionych przez prokuratora i obronę, przesłuchanie świadków oraz wydanie wyroku zgodnie z prawem. Sędzia musi zachować dystans i obiektywizm.

3. Zakres odpowiedzialności

• Prokurator odpowiada za tok postępowania przygotowawczego – od wszczęcia śledztwa, przez zastosowanie środków zapobiegawczych, po decyzję o wniesieniu aktu oskarżenia lub umorzeniu sprawy. Jego decyzje mogą być kontrolowane przez sąd lub przełożonych.
• Sędzia ma ostateczny głos w sprawie – to on decyduje o uznaniu winy, wymiarze kary, dopuszczeniu dowodów czy zastosowaniu środków przymusu. Jego decyzje mają moc prawną i mogą być zaskarżane wyłącznie w trybie apelacji lub kasacji.

4. Standardy bezstronności

• Prokurator, choć ma obowiązek działać obiektywnie, jego rola zakłada aktywne dążenie do wykazania winy oskarżonego. Bezstronność prokuratora nie oznacza neutralności – to raczej obowiązek uczciwego postępowania i szanowania praw stron.
• Sędzia musi być absolutnie bezstronny. Nie może sugerować się ani sympatiami, ani uprzedzeniami. Każdy sędzia musi kierować się wyłącznie literą prawa i przedstawionymi w sprawie dowodami – to fundamentalny wymóg zawodu sędziego.

5. Wynagrodzenie i ścieżka awansu

• Prokuratorzy są oceniani przez przełożonych, co może wpływać na ich nagrody finansowe i tempo awansu. Dobre wyniki pracy i aktywność mogą skutkować szybszym przejściem do wyższej jednostki prokuratury.
• Sędziowie otrzymują wynagrodzenie ustalone konstytucyjnie, niezależne od efektywności czy opinii przełożonych. Ich awanse są możliwe, ale zależą od wolnych etatów, oceny pracy i decyzji Krajowej Rady Sądownictwa oraz Prezydenta RP.

Jakie są zalety i wady przejścia z prokuratury do sądu?

Poniżej rozkładamy na czynniki pierwsze, co zyskuje prokurator, który przechodzi z prokuratury do sądu, a z czym musi się liczyć.

Zalety przejścia z prokuratury do sądu

1. Większa niezależność zawodowa

Sędzia, w odróżnieniu od prokuratora, nie podlega hierarchii służbowej. Jego decyzje są niezawisłe, a status gwarantuje mu Konstytucja RP. Dla wielu prokuratorów to powiew wolności – brak przełożonego, brak instrukcji „z góry”, brak konieczności uzasadniania decyzji służbowych przed przełożonym.

Jeśli więc ktoś ceni autonomię i samodzielność, to stanowisko sędziego sądu rejonowego czy okręgowego daje znacznie większe możliwości działania niż stanowisko prokuratora w pionowej strukturze.

2. Stabilność i prestiż

Urzędowe powołanie na stanowisku sędziego oznacza nie tylko ochronę przed odwołaniem, ale i gwarantowane wynagrodzenie – niezależne od opinii przełożonych czy wyników. Dodatkowo, sędzia cieszy się w społeczeństwie większym autorytetem, ponieważ jest postrzegany jako osoba rozstrzygająca spory i stojąca ponad stronami.

3. Zmiana charakteru pracy

Prokuratorzy prowadzą postępowania przygotowawcze, współpracują z Policją, kierują akt oskarżenia do sądu. Z kolei sędziowie analizują materiały dowodowe i wydają wyroki. Dla niektórych to awans w sensie merytorycznym – odejście od procedury i skupienie się na dogłębnej interpretacji prawa.

4. Możliwość dalszego rozwoju

Po pozytywnym powołaniu na sędziego, otwierają się kolejne szczeble kariery: sędzia sądu okręgowego, apelacyjnego, a nawet sędzia SN. Co więcej, w strukturze sądownictwa można zostać również prezesem lub wiceprezesem sądu, co oznacza większy wpływ na organizację pracy całej jednostki.

Wady przejścia z prokuratury do sądu

1. Ryzyko utraty specjalizacji

Wielu prokuratorów przez lata pracuje niemal wyłącznie w prawie karnym. Tymczasem sędzia – szczególnie w sądzie rejonowym – często orzeka również w sprawach cywilnych, rodzinnych czy gospodarczych. Zmiana zawodu z prokuratora na sędziego może oznaczać konieczność szybkiego przestawienia się na nowe dziedziny prawa.

2. Presja odpowiedzialności

Sędzia ponosi pełną odpowiedzialność za wyrok. Wydanie nieprawidłowego orzeczenia może skutkować apelacją, kasacją, a nawet medialnym rozgłosem. Prokuratorzy – mimo że odgrywają ważną rolę – nie są tymi, którzy ostatecznie przesądzają o losach sprawy.

3. Duża konkurencja i nieprzejrzystość procesu nominacyjnego

Choć formalnie każdy kandydat oceniany jest według tych samych kryteriów powołania na sędziego, w praktyce konkursy organizowane przez Krajową Radę Sądownictwa (KRS) bywają nieprzewidywalne. Nawet prokurator z długim stażem może zostać pominięty, jeśli nie uzyska większości głosów Rady.

4. Możliwe kontrowersje i wątpliwości środowiskowe

W ostatnich latach niektóre nominacje prokuratorów na sędziów były krytykowane jako upolitycznione lub nieprzejrzyste. W efekcie środowisko sędziowskie może patrzeć z dystansem na osoby, które przeszły z prokuratury, szczególnie jeśli wcześniej zajmowały stanowiska w jednostkach ściśle powiązanych z Ministerstwem Sprawiedliwości.

Podsumowanie: Czy prokurator może zostać sędzią? Najważniejsze wnioski

Kluczowe warunki i etapy

Nie ma żadnych wątpliwości – prokurator może zostać sędzią, jeśli tylko spełni określone przez ustawodawcę warunki. Najważniejsze z nich to:

• Ukończone studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra prawa.
• Zdany egzamin prokuratorski (lub sędziowski).
• Odpowiedni staż pracy na stanowisku prokuratora lub sędziego – minimum:
  • 3 lata dla stanowiska sędziego sądu rejonowego,
  • 4 lata dla sądu okręgowego,
  • 10 lat dla sądu apelacyjnego.
• Nieskazitelny charakter, niekaralność i pełnia praw publicznych.

Dalszym krokiem jest udział w konkursie na wolne stanowisko sędziowskie, złożenie dokumentów przez system e-nominacje, a następnie ocena kandydatury przez prezesa sądu, wizytatorów oraz Krajową Radę Sądownictwa (KRS). Finalną decyzję podejmuje Prezydent RP, który powołuje kandydata na urząd sędziego.

Możliwości i ograniczenia

✔ Możliwości:

• Doświadczenie prokuratora traktowane jest na równi z aplikacją sędziowską – nie trzeba jej kończyć, by zostać sędzią.
• Prokuratorzy mogą aplikować do różnych szczebli sądownictwa – od sądu rejonowego po apelacyjny.
• Praca jako sędzia otwiera drzwi do dalszego awansu – możliwa jest kariera aż do Sądu Najwyższego.

❌ Ograniczenia:

• Procedura nominacyjna jest konkurencyjna, wymaga dobrej opinii środowiskowej i spełnienia wszystkich kryteriów powołania na sędziego.
• KRS nie zawsze kieruje się wyłącznie dorobkiem zawodowym – decyzje mogą budzić kontrowersje z uwagi na brak transparentności i potencjalne powiązania polityczne.
• Zmiana zawodu z prokuratora na sędziego oznacza też nowy model pracy, inny zakres odpowiedzialności i inne podejście do sprawy.

Czy warto? – podsumowanie praktyczne

Jeśli jako prokurator czujesz, że chcesz mieć większy wpływ na rozstrzyganie spraw, pracować bardziej niezależnie i odejść od hierarchicznej struktury, przejście do sądownictwa może być dobrą decyzją. To również szansa na większy prestiż, stabilność zatrudnienia i rozwój zawodowy.

Ale uwaga – nie jest to droga usłana różami. Wysokie wymagania formalne, konieczność przygotowania obszernej dokumentacji oraz rywalizacja w procedurze konkursowej potrafią zniechęcić nawet doświadczonych prawników.

Dlatego decyzja o kandydowaniu na stanowisko sędziego sądu powszechnego powinna być dobrze przemyślana i poprzedzona chłodną analizą wszystkich plusów i minusów.

Co warto zapamiętać?

Oto 7 najważniejszych faktów, które powinien znać każdy prokurator rozważający przejście do sądownictwa:

1. Prokurator może zostać sędzią, jeśli ma odpowiedni staż (minimum 3 lata dla sądu rejonowego) i spełnia wymogi formalne określone w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych.
2. Nie jest wymagana aplikacja sędziowska – egzamin prokuratorski i praktyka w prokuraturze są uznawane za równoważne.
3. Decyzję o powołaniu podejmuje Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
4. Doświadczenie prokuratorskie jest uznawane za cenne i może zwiększyć szanse w konkursach na wolne stanowiska sędziowskie.
5. Procedura nominacyjna jest konkurencyjna i wymaga spełnienia wielu wymagań, w tym oceny merytorycznej i środowiskowej.
6. Praca sędziego daje większą niezależność zawodową, ale wiąże się z większą odpowiedzialnością i stresem.
7. Ścieżka kariery sędziowskiej otwiera nowe możliwości awansu, nawet do Sądu Apelacyjnego czy Sądu Najwyższego.